Progresif rock 1960'ların sonlarında ve 1970'lerin başlarında "ağırlıklı olarak Britanyalı grupların rock müziğini yeni sanatsal seviyelere çekme girişiminin" sonunda ortaya çıkmıştır.
Progresif rock grupları standart rock veya popüler mısra-nakarat düzeni üzerine kurulu şarkı yapılarının ötesine geçerek "rock müziğin teknik ve kompozisyon sınırlarını" zorlamışlardır. Bunun ötesinde aranjmanlarda sık sık klasik, caz ve avangart unsurlar bulunur. Enstrümantal şarkılar daha yaygındır. Sözleri olan şarkılar ise kavramsal, soyut ve fantezi üzerine kuruludur. Progresif rock grupları "genellikle epik hikayeler anlatan bütüncül bir beyanda bulunan" konsept albümler yapmışlardır.
Progresif rock 1960'ların sonunda dönemin rock müziğindeki her çeşit etkiden ilham alma eğiliminin parçası olarak psychedelic müzikten türedi.King Crimson, Yes, Genesis, Pink Floyd, The Moody Blues, Emerson Lake and Palmer, Jethro Tull ve Rush gibi grupların müziği için kullanılan Progresif rock kavramı 1970'lerin ortalarında iyice yaygınlaşmıştır. Progresif rock müziğinin en revaçta olduğu dönem 1970'lerken 1980'lerin başlarında yerini neo-prograsif rock müziğine bırakmıştır.
Progresif rockta elektro gitar, akustik gitar, bas gitar, klavye ve bateri gibi geleneksel rock enstrümanlarına ilave olarak keman, org, ve üflemeli çalgılar da kullanılır. Şarkılarda sürekli değişim gösterme arayışı olmuş ve yinelemelerden kaçınılmıştır.