İlyada

ilyada'yi anlatmaya başlamadan once, şoyle bir neler olmuş bitmiş esas
konunun oncesinde onu anlatalim. truva savaşi'nin başlamasinin nedeni troy
kralinin oglu paris'in bir guzellik yarişmasinda afrodit'e kiyak gecmesi
(ki karşiliginda afrodit'ten sparta'ya gidip helen'e ulaşmasi yardimini ve
garantisini almiştir) ve onu bu yarişmada birinci secerek, helen'i kendisi ile
birlikte troy'a kacmasina ikna etmesidir. helen, yunanlilarin (akha) krali
menelaus'un zevcesidir.
Bu kacirma/kacma olayinin akabinde menelaus devasa bir ordu kurar,
ordunun genelkurmay başkanligina da kardeşi agamemnon'u getirir.
Bu orduda buyuk kahraman achilles de vardir. zaten kitabin baş karakteri de
achilles'dir. ordu truva'ya gider ve savaş başlar.
truva'daki bir kasabaya saldiri sirasinda cok guzel iki kiz bulunur ve rehin
olarak alinirlar akhalar tarafindan. bunlarin isimleri briseis ve chryseis'dir.
achilles ve agamemnon troya savaşinda o ana kadar gosterdikleri ustun
başarilarindan dolayi bu kizlar kendilerine odul olarak verilir. chryseis, tanri
apollo'nun rahipligini yapan chryses'in kizidir. chryses agamemnon'a kizini
birakmasi icin yalvarir ama agamemnon bunu kabul etmez. bunun uzerine
chryses apollo'dan yardim dilenir. işte ilyada bu noktada başlar.


apollo bir yunan kampina salgin hastalik yollar ve bu yunan ordusunun moralini
bozar. peygamber calchus, agamemnon'un chryseis'i serbest birakmasi halinde
salginin duracagini aciklar. agamemnon istemeyerek de olsa bunu kabul eder,
fakat bu sefer de bu kaybini telafi etmek icin achilles'e verilen kiza (briseis)
sulanir ve sahip olur. achilles onurunu kucuk duşurucu bu olaya cok sinirlenir
ve askerlerini savaştan ceker. o gece achilles, annesi denizler kralicesi
thetis'e zeus'a rica etmesi icin dua eder ve zeus'tan istedigi yunanlilarin
savaşi kaybetmesini saglamasi ve boylelikle yunanlilarin achilles'e muhtac
olarak ondan savaş alanina geri donmesini saglamaktir. bu sayede zedelenmiş
onurunu tekrar saglayacagini duşunur. zeus bunu kabul eder, her ne kadar
truvalilardan nefret eden hera (zeus'un karisi) bunu onaylamasa da. zeus
agamemnon'u savaşi kazandiklarina ikna eder ve zafer (oyle oldugunu saniyor)
sarhoşu agamemnon askerlerine savaşi aldiklarini ve eve donme vaktinin
geldigini aciklar. bir başka kahraman savaşci odysseus bu askerleri durdurur
ve tekrardan savaşa hazir hale getirir. truva'nin en buyuk savaşcisi hector
tarafindan korkaklikla suclanan paris, helen'in kocası menelaus ile teke tek
dovuşmeyi kabul eder. paris menelaus'a tam yenilmek uzereyken afrodit
tarafindan kurtarilir. agamemnon savaşi kazandiklarini aciklarken,
savaş tanrisi athena bir truva savaşcisina menelaus'u yaralattirir.
Ortalik yine karişir. artik tanrilar da savaşa katilmiştir. yunanli liderlerden
diomedes, athena'nin yardimiyla yunanlilari başarili bir şekilde yonetir,
truvali kahramanlardan aeneas'i ve ayrica afrodit'i yaralar. diomedes apollo'ya
saldirip, ares'i yaraladiktan sonra tanrilar savaştan cekilir. diomedes glaucus'a
saldirirken aslinda atalarinin arkadaş oldugunu ogrenir. bu ikili savaşmama
karari alirlar. hector eve geri doner ve karisi andromache ve oglu astyanax'i
truva duvarlarindan savaşi seyrederken bulur. sonra hector savaşa geri doner
ve bir yunanli ile bire bir dovuş yapmak ister. cesur bir yunanli savaşci olan
ajax kendisi ile dovuşmek icin secilir. hector tam oldurulecekken tanrilar yine
sahne alir ve birden gece oluverir ortalik. bu da savaşi yeniden durdurur. her
iki ordu da bu aşamada ateşkesi kabul eder ve olulerini gommeye başlarlar.
yunanlilar bu sirada kamplarinin etrafina bir savunma duvari orerler. tanri zeus
ve gizemli bir guc olan "fate" yunanlilarin işlerini bozarlar.
Hector komutasindaki truva ordusu yunanlilari endişeye sokar.
truvalilarin başarisi uzerine agamemnon hatasini kabul eder ve odysseus'u,
ajax'i ve phoenix'i tekrar savaşa geri donmesini ikna icin achilles'in yanina
gonderir. phoenix achilles'in eski hocasidir. fakat achilles savaşmanin ona hic
bir şey getirmeyecegini soyler ve savaş alaninda kalacagini ama kendi
gemilerine ve bulundugu yere bir saldiri gelmedigi taktirde savaşa
girmeyecegini soyler. daha da endişelenen agamemnon bir sabah erkenden
odysseus ve diomedes'i bir casusluk gorevine gonderir ve bu ikisi bir truvali
casus ve uykularinda olan bir cok truva muttefikini oldururler. ertesi gun
agamemnon tekrar ordusunu savaşa sokar, ilk başlarda onemli başarilar alirlar
ve "esrarengiz guc" fate truvalilarin kazanmasina karar verir. kampta bulunan
achilles'in en yakin arkadaşi patroclus geri donen bir cok yarali asker gorur ve
onlara yardim eder. bu sirada denizlar tanrisi poseidon (zeus'un kardeşi)
yunan ordusuna yardim eder ve ordu tekrar truvalilarin on kisimlarina saldirir.
olimpos daginda oturan hera, poseidon'un yunanlilara yardim etmesine sevinir.
hera, yunanlilara yardim etmek icin zeus'u baştan cikarir ve onu uykuya
gonderir. bu noktada yunan ordusu savaşi kazanmaya başlar. fakat tam bu
sirada zeus uyanir ve poseidon'u evine yollar. zeus'un fikrine itaat edilir ve
ona gore sadece apollo hector'u harekete gecirerek tartişmaya girebilirdi.
hector ordusunu yunan gemilerine saldirmaya yoneltti. patroclus, achilles'den
zirhini istedi ve boylelikle truvalilari yaniltabileceklerini soyledi. achilles
istemeye istemeye olsa da bunu kabul etti ama sadece gemileri kurtarmasini,
hayatini tehlikeye atarak truvalilara saldirmamasini istedi. patroclus, onun
ordusu ile başarili bir sekilde truvalilari geri puskurttu ama bununla yetinmeyip
zeus'un oglu sarpeton'u ve bir cok askeri oldurdu, truva duvarina saldirdi.
apollo tarafindan yardim edilen hector patroclus'u oldurdu. akhalar bunun
uzerine truvalilarin patroclus'un vucuduna işkence yapmamalari icin cabaladilar
ancak hector'un achilles'in zirhini ele gecirmesini engelleyemediler. bunun
uzerine menelaus achilles'e patroclus'un oldugu haberini iletti. bu haberi alinca
hector cok uzuldu ve hektor'dan en iyi arkadaşinin intikamini almaya yemin
etti. bu yemini kendisinin yakinda olucegini bile bile etti. achilles truvalilara
saldirdi, geceleyin truvalilar bu saldiri karşisinda geri cekildiler ve akhalar
patroclus'un olu vucudunu işkence yapilmaktan kurtardilar. truvalilar yeniliyor
olmalarina ragmen hektor truva duvarlari icinde geri cekilmeyi reddetti.
olimpos daginda metal, demir işlerinin tanrisi hephaestus achilles'e kaybettigi
zirhini telafi edebilecek bir zirh yapti. yeni zirhi cok guzel işlendi. ertesi sabah
thetis zirhi achilles'e getirdi. agamemnon ondan ozur diledi ama achilles'in
aklinda sadece intikam almak vardi, o yuzden bu ozuru pek dikkate almadi.


truvalilar gelecek olan felaketi hissederken, tanrilar da her an savaşa
mudahale edecekmiş gibi bekliyorlardi. ilk saldirida bir ara achilles, aeneas ve
hector'u oldurmeye cok yaklaşti ama apollo onlari kurtardi. bunun ardindan
achilles truvalilari xanthus nehrine dogru surdu ve ***iştirdi. genc bir truvali
kendisine onlari affetmesi icin yalvardi ama onu dinlemeyen achilles burdaki
tum truvalilari nehirde bogdu. bu olaya sinirlenen bir nehir tanrisi achilles'i
bogmak istedi ve achilles ortadan kayboldu. fakat poseidon, athena ve
hephaestus onu kurtardilar. bunun uzerine diger tanrilar da savaşa dahil
oldular. tamamen yenilen truvalilar kendi şehirlerine donduler fakat hector
şehrin duvarlarinin dişinda kaldi. achilles'e karşilaşmaktan korkuyordu ama
başka caresi de yoktu. achilles gorununce hector kacmaya başladi. achilles
şehir duvarlarini 3 kez dolaşti hector'u bulabilmek icin. zeus hector'un olmesine
karar verdi. bunun uzerine hector achilles ile karşilaşti ve dovuşu kaybetti.
achilles hektor'un vucudunu kendi at arabasina bagladi ve arkasinda surukledi.
hector'u bu halde goren anne ve babasi feryat figan agladilar, andromache
hector'un geri gelecegini bekliyordu ama olusunu gorunce izdirabindan bayildi.
achilles sonraki gunler de hector'un vucudunu ayni şekilde suruklemeye devam
etti. o ana kadar gomulmemiş olan patroclus'un vucudu, hayaletinin achilles'e
yalvarip kendisini gommesini istemesi uzerine gomuldu. zeus achilles'in yaptigi
hatalardan sonra problemi cozmeye karar verdi ve tanrica iris'i priam'a
gonderdi. priam achilles ile konuştu ve achilles hector'un vucudunu serbest
birakti. daha sonra truvalilar hector'un vucudunu gomup yas tuttular. yunanlilar tam zafere icinde askerlerin bulundugu dev bir ati şehir
duvarlarindan gecirerek elde ettiler.


Eserin milattan once 750 ile 675 yillari arasinda yazildigi duşunuluyor.