Manga, Japonlarin çizgi roman için kullandiklari sözcüktür. Manga kelimesinin bilinen ilk kullanimi 1770'li yillara dayanmaktadir. 19. yüzyil boyunca kelime özel olarak, üzerinde karikatürler bulunan agaç bloklarini, özellikle de Hokusai Katsushika'nin 1819'da yayinlanmis olan ve ögrencilerinin kullanmasi için kendisinin çizdigi taslak, çizim ve karikatürlerini adlandirmakta kullanilmistir. Hokusai çizdigi taslaklari iki Çince karakterin ["man" (kaygisiz, ilgisiz) ve "ga"(resim)] birlesiminden olusan �manga� kelimesiyle tanimlamistir.
Tarihçe
Japonya din ve kültür anlaminda büyük ölçüde Çin�den etkilenmistir. Özellikle 6. ve 7. yüzyillarda yeni ve güçlü bir din olarak Budizm�in Japonya�da benimsenmesiyle birlikte, Budist tapinaklarinin yapimini ve duvar resimlemelerini de beraberinde getirmistir. Nara sehri bölgesinde bulunan Toshodoiji ve Horyuiji tapinaklarinin duvarlarina ve tavanin arkasina Insanlari ve hayvanlari konu alan çok çesitli karikatürler yapilmistir.
Japonya�nin bilinen ve tarihi kayitlara geçmis ilk karikatürler, 12. yüzyilin baslarinda, Toba adinda bir Budist rahip tarafindan çizilen Chojugiga (Hayvan Yazilari)dir. Öyküsel ve resimli bu çalismalar Japonlarin kendi mizah anlayislarini da ekledikleri Çin sanatindan köklerini almistir. Chojugiga gibi resimli yazilarin, Japon öyküsel çizgi roman sanatinin hayatta kalan en eski örnekleri arasinda oldugu kabul edilmektedir. Resimler ve yazilar günümüz çizgi romanlarindaki gibi sayfalarin ya da çizimlerin çerçevelere bölünerek kullanilmasa da, bir sürekliligi saglayacak sekilde, uzun bantlar halinde resimlenmistir. Bütün kültürlerdeki ilk sanat türlerinde oldugu gibi, birçok erken dönem Japon resimli öyküsü de dini temalar içermektedir. Fakat konularin ciddiyeti sanatçilarin mizahi yaklasimini etkilememistir. 1192-1333 yillari arasinda süren Kamakura dönemi sirasinda yasanan savasin tüm ülkede en yogun oldugu zamanlarda resimler, Budist inancin alti dünyasi olan cennet, insanlar, dev tanrilar, hayvanlar, aç hayaletler ve cehennemi betimlemek için yapilmistir. Görüntüleri deforme edilen seytanlarin insanlari korkutmasi, karni aç yaratiklarin cesetleri ve pislikleri yemesi, hastaliklarin ve deliligin ölümlülerin evlerine girmesi, garip ve sakat insanlarla çok korkunç bir dünya tasvir edilmis ama sanatçilar bunlari mizahi karikatürler gibi çizmislerdir.
Edo dönemindeki tahta blok basimiyla, dünyanin bilinen ilk �çizgi roman kitaplari� basilmistir. Ilk dönem dini resimlerde oldugu gibi ardisik panelleri ve sözcük balonlarini içermeyen, fakat yirmi sayfalik ipli cilt veya akordeon katlama tarziyla baglanmis bu kitaplarin yapimi ve çogaltilmasi ilerleyen yillar boyunca gelistirilmis ve halk tarafindan çok sevilmistir. Bu örneklerden en ünlüleri 1702 yilinda �Hayvan Yazilari�nin devami niteliginde bir eser ortaya koyan Shumboku Ooka�nin Toba Resimleridir (Toba-e). Tek renk basilan ve kitapçik haline getirilen Toba-e�lerden binlerce basilmistir. Içindeki tek renk çizimleri renklendiren okuyucular tarafindan çok tutulmustur.
1853 yilinda Amiral Perry tarafindan yönetilen Amerika Birlesik Devletleri Donanmasi kendi kabuguna çekilmis olan Japonya�yi Bati ile ekonomik iliskiler kurmasi için zorlamistir. Elli yil içerisinde feodal bir kralliktan çagdas ve batili bir topluma dönüsmeye baslayan Japonya�da sanat da dahil olmak üzere yasamin bütün dallarinda bir devrim yasanir. Frederic Schodt bu durumu söyle ifade etmektedir: �Japonyadaki toplumsal düzen ve teknoloji, karisikliklarla ve çeliskilerle beraber geldi. Iki kiliçli eski Samuraylar palto ve melon sapka giymis bir sekilde caddelerde dolasmaya, eskinin vejetaryenleri de biftek yemenin yüceliklerini övmeye baslamisti. Japonya�da binalara girerken ayakkabilari çikarma gelenegine sadik kalan Japonlar bu kez ilk trenlerine binerken de garda ayakkabilarini çikarmislar ve gidecekleri yere vardiklarinda ayakkabilari olmadigini görünce soke olmuslardi.�
Japonya�da, Avrupa tarzi çizgi romanlar Ingiliz Charles Wirgman (1835-1891) ve Fransiz George Bigot (1860-1927) tarafindan tanitilmistir. Japonya�da �Wakuman� olarak anilan Wirgman, �Resimli Londra Gazetesi� için 1857 yilinda Japonya�ya muhabir olarak gönderilmistir. Bu ülkede bir evlilik yapan ve yasami boyunca Japonya�da kalan Wirgman kendini yetistirmis yetenekli bir sanatçi olarak taninmistir. Çagdaslik baglaminda önemli degisimlerin yasandigi Japonya�da karikatür ve çizgi roman sanatinin en önemli dönüm noktalarindan biri olarak nitelendirilen bir ilk gerçeklestirilmis, Ingiltere�de �British Punch� olarak bilinen derginin �Japan Punch� uyarlamasi Charles Wirgman tarafindan yayinlanmistir. Gülmece içerikli �Japan Punch� dergisi Yokohama�da yasayan yabanci topluluk için hazirlanmis, fakat daha sonra Japonlar için yeni bir mizah ve tarz sahibi olan bu dergi Japonca�ya çevrilerek basilmaya baslanmistir. Japan Punch, içerik olarak yabanci toplulugun disindaki yasantiyla fazla ilgilenmemis, tipik Ingiliz davranis biçimlerini resimlemistir. Zamanla Japon toplumunun yasantisiyla ilgilenmeye baslayan Wirgman, Japon toplumunun modern hayata uyum saglama sürecini eglenceli fakat küçük düsürmeyen bir yaklasimla çizmistir. Japonlar için çizgi roman konusunda önem tasiyan ikinci isim Fransiz George Bigot�dur. Bigot�nun Japon geleneksel hayatina bagli olarak yasadigi, örnegin kimono ve sandalet giydigi ve bir geysayla evli oldugu bilinmektedir. 1887�de Japon toplumunu elestiren karikatürler çizdigi dergisini yayin hayatina geçirmistir.
1900�lerin basinda Amerikan gazetelerinde yayginlasmaya baslayan çizgi bantlarin ve çizgi roman parçalarinin etkisinde kalan japon çizerlerden biri olan Kitazawa, ilk sürekli karakterli Japon çizgi roman dizisini yaratmistir. �Togosaku to Mokube no Tokyo Kembutsi� adindaki çizgi roman parçalari Birlesik Devletler�deki benzerlerini örnek alan renkli pazar eki �Jiji Manga� dergisinde yayinlanmistir. 1920�lerde Japonya�da siyasi ve toplumsal düsünce tarzlarinda özgürlesmenin günlük yasama tasindigi görülür. Amerikan etkisi, müzikten modaya ve dekorasyona kadar güncel olan her seyde kendisini göstermeye baslamistir. Bu dönemde çizgi roman sanatçilari, yozlasma egiliminde olan toplumu resmetmislerdir.
Japonya�nin modern yasama geçme çabasi beraberinde ekonomik ve toplumsal bunalimlari getirmistir. Bu dönemde birçok entellektüel sanatçi, isçi sinifi için propaganda amaçli karikatür ve çizgi roman üretiminde bulunmalari için seçilmislerdir. 1917�deki Rus Devrimi�nin basarisi Japonya�da benimsenmeye baslandiginda, 1920 ve 30�lu yillarda Japonya�da kurum karsiti bir sanatçi olmak Marksist olmak anlamina gelmis ve yetiskinler için hazirlanan kisa politik çizgi bantlar oldukça güncel olmustur. Yeni bir güncel kültür ve çalisanlar sinifi olusmus, feminist hareketler baslamis ve ekonomik esitsizlik, politik adaletsizlik gibi sorunlar elestirilerin hedef noktasi olmustur. Sol görüslü sanatçilar tarafindan Japon Manga Sanatçilari Federasyonu (Nihon Mangaka Renmei) gibi bazi bagimsiz manga federasyonlari kurulmustur. �Musansha Shimbun� (Proleter Haberleri) ve �Senki� gibi dergiler düzenli olarak �Japonya Proleter Sanat Takimi� gibi sol gruptaki sanatçilarin radikal görüslü eserlerine yer vermistir.
Son yillarda görsel pop kültürün gelecegiyle ilgilenen herkesin dikkatini çeken japon çizgi romanlari, Japon kültürüyle ve Japonya'nin 2. Dünya Savasi�ndan sonra yasadigi zor kosullu dönemle iç içe geçmis durumdadir. Bu dönemde Japon çizgi romani bir tür evrim geçirmis ve çok farkli türler ortaya çikmistir. Japonya'da savas sonrasi tüm ülkeye egemen olan agir hayat sartlari, ekonomik güçlükler ve kagit sikintisi nedeniyle yayinevlerinin okuyucularina ulasabilmek için kiralik manga uygulamasini baslamasina sebep olmustur. "1950'lerin ortasinda manga kiralayan dükkanlarin (kashihonya) sayisi hizli bir artis gösterdi ve 30.000 dükkana ulasti. Isteyenler 10 Yen karsiliginda istedikleri bir kitap veya dergiyi 2 günlügüne kiralayabilmekteydiler. Shadow (Kage) (Gölge) ve Street (Machi) (Sokak) zamanin en büyük iki kiralik �manga� dergisi oldular. 1956-59 yillari arasindaki kiralik �manga�larin her biri ayda yaklasik 160.000 genç erkek tarafindan okunmaktaydi."
Günümüzde Durum
Günümüzde, Japon çizgi romanlarinin en bilinen sekli öykülü çizgi romanlardir. Ilk defa çizgi roman dergilerinde seri halde yayinlanmis daha sonra da kitap haline getirilmislerdir. Hepsinin tamami binlerce sayfa uzunluguna erismektedir. Birçok Japon çizgi romaninin ilk defa görüldügü çizgi roman dergileri birbirinden ayri türler olarak, genç erkekler, genç kizlar, yetiskin erkek ve kadinlar için hazirlanmistir. Ancak günümüzde hepsi, giderek artan degisik kültürlerdeki okuyucu kitleleri tarafindan okunmaktadir. Amerikan çizgi romanlariyla aralarinda çok az benzerlik vardir. Mangalarin en büyük farklari, çok sayida sayfaya sahip olmalaridir. Amerikan çizgi romanlari genellikle 30-50 sayfa kadar basilirken, Japonya�da haftalik bir çizgi roman dergisi yaklasik 400 sayfa olarak basilmaktadir.
Japon kitap piyasasinin % 30'unu kapsayan Manga endüstrisi ayrica önemli bir ekonomi faktörü olmustur. Istatistiklere göre her Japon yilda 15 Manga almaktadir. Buda ekonomiye yilda 250 Milyar Yen (31 Milyar YTL) gibi büyük bir katki yapmaktadir.
Ayrica ülkemizde de artik manga okunma sayisi artmistir.Bir çok anime/manga sitesi Ingilizce Fransizca ve Japoncadan, Türkçemize çeviriler sunmaya baslamistir.
Anasayfa 
Başvuru Formu